Παρόλο που εξακολουθούν να ισχύουν περιορισμοί στην κοινωνική ζωή και αλληλεπίδραση λόγω του covid-19, οι κοινωνικές σχέσεις και επαφές αποκαθίστανται σταδιακά στην κλασσική, διά ζώσης μορφή που τις γνωρίζουμε.
Η διαταραχή του κοινωνικού άγχους ή απλώς κοινωνικό άγχος, όμως, αναπαράγεται και σε διαδικτυακές συνθήκες. Το προαπαιτούμενο φαίνεται να είναι η συνύπαρξη ατόμων και η έκθεση σε αυτά, ανεξαρτήτως της φύσης της επικοινωνίας.
Τι είναι όμως το κοινωνικό άγχος; Το κοινωνικό άγχος δεν σημαίνει να είσαι απλώς ντροπαλός, είναι κάτι σημαντικότερο και μακροβιότερο. Κοινωνικό άγχος σημαίνει να φοβάσαι να γελοιοποιηθείς, να κριθείς και γενικώς να παρατηρείσαι από τους ανθρώπους, να προκαλείς εντύπωση και δη αρνητική.
Χωρίζεται σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη καλείται άγχος επίδοσης που ουσιαστικά αφορά το πώς θα κριθεί ένα τελικό δημόσιο προϊόν όπως μία ομιλία, ένα τραγούδι ή θεατρικό έργο, το πώς τρως και το που θα καθίσεις. Η δεύτερη αφορά τις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις, όπως το να μιλάς σε ανθρώπους ή στο τηλέφωνο, να εκφράζεις άποψη, να έχεις μία συνέντευξη για δουλειά ή ένα ραντεβού.
Αναφορικά με τη παθολογία του συγκεκριμένου άγχους, υπάρχουν συμπτώματα που υποδεικνύουν την ύπαρξή του και τα οποία διαρθρώνονται σε τρία επίπεδα. Τα συμπεριφορικά, σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα. Ωστόσο, πολλές φορές η διάγνωση απαιτεί την χορήγηση σταθμισμένων ψυχομετρικών εργαλείων από εγκεκριμένους ψυχολόγους και ψυχοθεραπευτές.
- Στη συμπεριφορά, παρατηρείται συχνά η αποφυγή των πολλαπλών εκθέσεων σε κοινωνικές καταστάσεις, είτε με το άτομο να παραμένει στο παρασκήνιο των εξελίξεων, είτε με το να προσέρχεται πάντα με φιλική παρέα ή υπό την επήρεια του αλκοόλ, σε σημείο που να διαταράσσεται η φυσιολογική κοινωνική δραστηριότητα και ζωή του.
- Σωματικά καταγράφονται τα συμπτώματα της ζαλάδας, της κακής αναπνοής, του τρέμουλου, της ταχυκαρδίας του ιδρώτα.
- Τα συναισθήματα που συνυπάρχουν είναι το να επικεντρώνεται το άτομο στον εαυτό του και το πώς φέρεται στις κοινωνικές καταστάσεις, να έχει το φόβο μη τον κρίνουν οι άλλοι ή μη τον παρατηρούν και καταλάβουν το φόβο που νιώθει. Υπάρχει ένας συγκεκριμένος φόβος για τη φύση των κοινωνικών καταστάσεων, που όμως σταδιακά εντείνεται και επεκτείνεται στην καθημερινότητα.
Το άρθρο θα κλείσει με το σημαντικότερο κομμάτι, αυτό των συμβουλών. Παρακάτω ακολουθούν συμβουλές που, συνδυαστικά, μπορούν να προσφέρουν μία ελάφρυνση των συναισθημάτων και άμβλυνση της φύσης της διαταραχής.
- Προσδιορίζω τις αρνητικές σκέψεις που συνοδεύουν τις κοινωνικές καταστάσεις
- Αναλύω και αναιρώ με πραγματική επιχειρηματολογία τις παραπάνω υποθέσεις
- Εστιάζω την προσοχή μου σε άλλους διότι το άγχος δεν είναι τόσο ορατό πάνω μου, γιατί πρέπει να ακούω τι συζητείται και να δίνω σημασία στην παρούσα στιγμή. Απελευθερώνω την πίεση
- Ελέγχω την αναπνοή μου με αυτορρυθμιζόμενη και σταθερή εισπνοή-εκπνοή
- Αντιμετωπίζω τον φόβο με τον κατακερματισμό του σε μικρούς, εφικτούς και ρεαλιστικούς στόχους. Κάνω μία συντονισμένη κοινωνική προσπάθεια.
- Υιοθετώ έναν υγιεινό τρόπο ζωής και ακολουθώ μία ισορροπημένη και πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία διατροφή, αποφεύγοντας την καφεΐνη και το κάπνισμα
- Φυσικά, πρέπει να γίνει και μία αναφορά στη πιθανή ανάγκη για συνεδρίες με ψυχοθεραπευτή και χρήση κοινωνικής-γνωστικής θεραπείας, κοινωνικών ιστοριών/παιχνιδιού ρόλων, φαρμακευτικής αγωγής.
Βιβλιογραφία
https://www.helpguide.org/articles/anxiety/social-anxiety-disorder.html
https://www.anxietycanada.com/disorders/social-anxiety-disorder/
https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/social-anxiety/
https://www.anxietycanada.com/sites/default/files/adult_hmsocial.pdf
Αρθρογράφος: Λουκάς Παπαγεωργίου
