Ένα άρθρο της Ελπίδας Λου Ανδρεάδη
Κάθε καλοκαίρι υπάρχει μια φράση που έρχεται και επανέρχεται – σαν ενοχλητικό κουνούπι – στις αρχικές οθόνες των κινητών μας. Είναι η θάλασσα; Όχι. Είναι τα παγωτά; Μακάρι, αλλά όχι. Δυστυχώς είναι το summer body (σώμα για το καλοκαίρι), ένας όρος που υπάρχει πολύ πριν το Tik Tok.
Πρωτοεμφανίστηκε ως Bikini Body (σώμα για μπικίνι) το μακρινό 1961 (!), όταν μια εταιρεία αδυνατίσματος στις ΗΠΑ λάνσαρε μια καλοκαιρινή καμπάνια με το αμφιλεγόμενο σλόγκαν: “Στήθος σφριγηλό και στητό, μέση όσο το άνοιγμα της παλάμης, γοφοί σφιχτοί και καλοσχηματισμένοι, λεπτά, κομψά πόδια — ένα σώμα για μπικίνι”.
Πάνω από 60 χρόνια μετά, η έκφραση παραμένει στην μόδα. Και αν σε μπερδεύει, σε γεμίζει άγχος ή σε εκνευρίζει, συνέχισε να διαβάζεις!
Βάλε «Φίλτρο» στα Trends
Από τις εταιρείες αδυνατίσματος, στα περιοδικά μόδας και τις πασαρέλες, η επίδραση του summer body στις γυναίκες έχει μείνει ανεξίτηλη. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση στα ερεθίσματα που προωθούν το λεπτό σώμα που οφείλεται κυρίως στα social media.
Ήξερες ότι το 61% των γυναικών δηλώνει ότι αναμένεται να είναι πιο σωματικά ελκυστικές από τη γενιά της μητέρας τους;
– Πηγή: Έρευνα Dove (2024)
Ποτέ πριν στην ιστορία μας, δεν ήταν τόσο έντονη η συζήτηση γύρω από τα γυναικεία πρότυπα ομορφιάς. Από φαινομενικά «αθώες» διαφημίσεις που υπόσχονται ότι μισή ώρα άθλησης είναι αρκετή για να αποκτήσουμε το ιδανικό σώμα, στα διάφορα trends με hashtags όπως #skinny_toc, #body_check και #ballerina_body, ξαφνικά όλα γυρνάνε γύρω από ένα πράγμα… Το ακραία αδύνατο σώμα.
To Skinny_Toc και όλα τα παράγωγά του αποτελούν μια δεξαμενή με βιντεάκια και reels όπου διάφορες influencers υπερτονίζουν την αξία και τα ευεργετικά οφέλη του να είσαι λεπτή. Ωστόσο πέρα από την εξιδανίκευση του λεπτού σώματος ως τον μοναδικό παράγοντα για να είμαστε ευτυχισμένες, τα reels αυτά «μεταμορφώνουν» την εμμονή με την λεπτότητα ως ένα φυσικό αποτέλεσμα στην κουλτούρα της ευεξίας (wellness).
Και αυτό είναι επικίνδυνο. Γιατί ένα σώμα λεπτό δεν σημαίνει απαραίτητα σώμα υγιές. Το πιο ανησυχητικό είναι πως αυτά τα trends συνδέουν το να γίνεις λεπτή (και κάνεις ό,τι περνάει από το χέρι σου για να παραμείνεις λεπτή) με την προσωπική μας αξία σαν γυναίκες, δηλαδή το κατά πόσο αξίζουμε τον σεβασμό και την αγάπη τόσο των άλλων όσο και του ίδιου μας του εαυτού. Αυτό δεν είναι μόνο επικίνδυνο αλλά και άδικο.
Όπως είπαμε και παραπάνω, η μόδα με την λεπτότητα δεν είναι κάτι νέο. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 και στις αρχές του 2000, η Kate Moss, ένα πασίγνωστο σούπερ μόντελ, έγινε συνώνυμη με το σύνθημα «Nothing tastes as good as skinny feels» (τίποτα δεν είναι τόσο ωραίο, όσο το να αισθάνεσαι λεπτή). Αυτή η «πιασάρικη» φράση συνοψίζει μία από τις μεγαλύτερες παγίδες στο κυνήγι του λεπτού σώματος…
Πώς τρυπώνουν στο παιχνίδι οι Διατροφικές Διαταραχές;
Το σλόγκαν δεν λέει «τίποτα δεν είναι τόσο ωραίο, όσο το να είσαι λεπτή» αλλά «το να αισθάνεσαι λεπτή». Η διαφορά στην λέξη εδώ έχει μια υποσυνείδητη σημασία. Πολλές γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με διατροφικές διαταραχές σχολιάζουν πως «αισθάνονταν παχουλές» ενώ στην πραγματικότητα τα κιλά τους ήταν ανησυχητικά χαμηλά για το ύψος και την ηλικία τους.
Η λεπτότητα μπορεί να είναι ένας αντικειμενικός αριθμός όπως τα κιλά, ωστόσο η αίσθηση του να «είμαι λεπτή» δεν έχει να κάνει με αυτό, αλλά με το πώς αντιλαμβανόμαστε το ίδιο μας το σώμα. Για παράδειγμα, πολλές φορές όταν περιμένουμε να αδιαθετήσουμε ή η θερμοκρασία είναι υψηλή, το σώμα πρήζεται επειδή αποθηκεύει υγρά. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να αισθανόμαστε το σώμα μας διογκωμένο, χωρίς να έχει αλλάξει κάτι στα κιλά ή την εμφάνισή μας.
Οι Διατροφικές Διαταραχές εμφανίζονται 92% περισσότερες φορές σε έφηβα κορίτσια!
Στις διατροφικές διαταραχές όπως η νευρική ανορεξία, η βουλιμία και το binge eating, η αλλοιωμένη αίσθηση/εικόνα σώματος είναι ένα από τα βασικά συμπτώματα. Μπορεί να κοιταζόμαστε στον καθρέφτη και να βλέπουμε μια διαφορετική εικόνα από αυτήν που βλέπουν οι άλλοι. Ή ακόμα να αισθανόμαστε μια χαρά και μόλις φάμε ένα παγωτό ή κάτι ανθυγιεινό να νιώθουμε πως απευθείας πήραμε κιλά στην κοιλιά ή τους μηρούς μας.
Αυτές οι σωματικές αισθήσεις δεν είναι αληθινές, όμως για τα άτομα με διατροφικές διαταραχές, κυρίως έφηβες και νεαρές γυναίκες, φαντάζουν πέρα για πέρα πραγματικές και δυσφορικές. Έτσι για να καταπολεμήσουν αυτό το δυσάρεστο αίσθημα ξεκινούν μια επίπονη και επικίνδυνη διαδρομή μείωσης του βάρους και καταπόνησης του σώματος.
Και τα social media είναι πάντα εκεί να τους υπενθυμίζουν πως ό,τι κι αν κάνουν, δεν είναι αρκετό. Γιατί το να είσαι λεπτή είναι ένα πηγάδι χωρίς πάτο. Τα κιλά ποτέ δεν θα είναι τα ιδανικά, πάντα υπάρχει το «πιο λεπτό» και πολλά κορίτσια εγκλωβίζονται σε αυτόν τον φαύλο κύκλο.
Τι μπορείς να κάνεις;
Ευτυχώς τα πράγματα έχουν αλλάξει και προς το θετικό τα τελευταία χρόνια. Κινήματα όπως το Body Positivity και το Body Neutrality αντιστέκονται στην ιδεολογία πως τα σώματά μας είναι μια «απολογία». Αντίθετα τονίζουν την αποδοχή τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών χαρακτηριστικών μας με σεβασμό, ενσυναίσθηση και φροντίδα.
- Ψάξε το θετικό πρότυπο: Στα Social Media -ευτυχώς- υπάρχουν και influencers που εξετάζουν κριτικά τις τάσεις υπέρ της ανορεξίας, προωθούν υγιεινούς τρόπους να φροντίζουμε τα σώματά μας και μιλούν με ειλικρίνεια για τις συνέπειες που είχε η κουλτούρα της λεπτότητας στον ψυχισμό τους.
- Εξάσκησε την κριτική σου ικανότητα: Όπως με τα φίλτρα που προσθέτουν μακιγιάζ ή σμιλεύουν το πρόσωπο, έτσι και πολλές από τις ολόσωμες φωτογραφίες μοντέλων ή influencers έχουν αλλαχθεί για να προωθούν τα λεπτά πρότυπα. Τα ανθρώπινα σώματα όμως έχουν ατέλειες όπως ελιές και σημάδια, τρίχες και κυτταρίτιδα και είναι όλα μέρος της φυσικής τους λειτουργίας. Το τέλειο δεν είναι πραγματικό!
- Άκου το σώμα σου: Τα σώματά μας έχουν εσωτερικούς δείκτες ώστε να μας ειδοποιούν όταν χρειαζόμαστε ξεκούραση ή φαΐ. Οποιαδήποτε μορφή άσκησης είναι μια διαδικασία για να μας φέρει πιο κοντά στο σώμα μας, να μάθουμε να το ακούμε και να το φροντίζουμε. Ακόμα και τα ενοχλητικά συμπτώματα της περιόδου μας λένε πότε το σώμα μας έχει ανάγκη κάτι γλυκό για να συνεχίσει να λειτουργεί. Ας μην του στερήσουμε μια σοκολάτα!
- Βάλε όρια: Πολλές φορές, οι άνθρωποι σχολιάζουν ένα σώμα θετικά όταν χάνει κιλά, σαν αυτό να είναι ένα σοβαρό κατόρθωμα. Όταν μας λένε μπράβο που χάσαμε βάρος, μας δημιουργείται η ψευδαίσθηση πως τώρα αξίζουμε. Είναι σημαντικό να βάζουμε όρια στους γύρω μας, να λέμε πως δεν επιθυμούμε να σχολιάζεται το σώμα μας χωρίς την συγκατάθεσή μας. Το ίδιο ισχύει και για εμάς όμως. Αποφεύγουμε τα σχόλια για τα σώματα των άλλων – ποτέ δεν ξέρουμε τι μπορεί να περνάνε.
- Δεν είσαι μόνη – η δύναμη της ομάδας: Κάτι μαγικό που προκύπτει πάντα από τις ομάδες αυτοβοήθειας είναι το αίσθημα πως τα προσωπικά μας άγχη μπορεί να είναι και συλλογικά. Οι περισσότερες γυναίκες έχουμε κοιταχτεί κάποια στιγμή στον καθρέφτη, ευχόμενες να μπορούσαμε να αλλάξουμε κάτι στο σώμα μας. Αυτό όμως δεν είναι ένα «γυναικείο ελάττωμα» αλλά αποτέλεσμα των προτύπων που μας έχουν περαστεί. Είναι σημαντικό να μοιραζόμαστε τις ανησυχίες με φίλες ή άτομα που εμπιστεόμαστε. Συλλογικά μπορούμε να αντισταθούμε σε μόδες που μας θέλουν σε μόνιμη «μάχη» με τις εαυτές μας.
- Μίλα σε μία ειδικό: Από επαγγελματίες ψυχικής υγείας μέχρι διατροφολόγους και γυμνάστριες, υπάρχουν πολλές διαδρομές για να μάθουμε να φροντίζεις το σώμα μας με σεβασμό. Να θυμάσαι πως οποιοδήποτε άτομο με σύνδεση στο ίντερνετ μπορεί να ανεβάσει περιεχόμενο με τις προσωπικές του απόψεις, χωρίς να έχει επιστημονική γνώση. Εάν έχεις παρατηρήσει να έχεις εμμονικές σκέψεις για το φαγητό, τις θερμίδες και τα κιλά και να προσπαθείς συνεχώς να χάσεις βάρος με εξαντλητικές μεθόδους, ίσως έχει έρθει η ώρα να συμβουλευτείς μια ειδικό και όχι την οθόνη του κινητού σου.
Και τέλος, ένα καλοκαιρινό κουίζ: Είσαι στην παραλία, τι χρειάζεσαι για να απολαύσεις τον ήλιο και τη θάλασσα;
Α) Να έχεις το τέλειο σώμα
Β) Το κινητό σου να σου λέει πως να νιώσεις
Γ) Αντηλιακό, φρούτα πλυμένα σε θαλασσινό αλάτι, φίλες και καλή διάθεση!
Κύκλωσε το Γ και πήγαινε να απολαύσεις τις στιγμές!
Αρθρογραφία
https://slate.com/human-interest/2014/07/the-history-of-the-term-bikini-body-explained.html
